Nieuw-Apostolische Kerk

Vaak beschrijft het team van het Archief NAK-NL bepaalde ontwikkelingen die te maken hebben met de Nieuw-Apostolische Kerk in Nederland. Soms is het de ontwikkeling van een gemeente of district, soms de levensloop van een ambtsdrager of een speciale gebeurtenis. Deze keer brengen we een zuster voor het voetlicht.

Vrijwel zeker zullen de meeste lezers nog nooit van haar hebben gehoord: Marchien Groenier. Misschien dat er bij de Apeldoorners een lichtje gaat branden aangezien zij in de kronieken van die gemeente wordt genoemd als echtgenote van Hendrik Groenier. Maar zij blijkt op de achtergrond een grote rol te hebben gespeeld bij de oprichting van nog twee gemeenten in binnen- en buitenland, dus niet alleen in Apeldoorn.....

Wie was Marchien Groenier?

Marchien werd geboren als Marchien Heidema op 12 augustus 1850 in Kolham, Groningen. Ze had nog vier zussen en twee broers. Ze trouwde in 1871 in Slochteren maar het huwelijk werd in 1883 ontbonden. Nog tijdens haar huwelijk was ze al naar Amsterdam vertrokken om een baan als dienstmeid te zoeken. Daar trof ze de weduwnaar Hendrik Groenier met wie ze in 1892 trouwt. Hendrik was apostolisch en Marchien trad ook toe tot de Apostolische Kerk.

Als in 1896 de eerste gemeente in Groningen wordt opgericht schrijft Marchien aan haar broers Jan en Geert in Kolham over het apostolische werk en spoort hen aan de kerkdiensten in Groningen te bezoeken. Zij worden daar met hun gezinnen in 1899 door apostel Kofman verzegeld en behoren dan tot de nieuwe gemeente Kolham. De diensten worden bij broer Geert thuis gehouden.

Een jaar later voltrekt zich een ingrijpende gebeurtenis in de Heidema familie: de vrouw van broer Jan overlijdt in februari, hijzelf overlijdt in september. Ze laten zes kinderen in de leeftijd van 4 tot 14 jaar achter die, zoals toen vaak gebruikelijk was, onder de familieleden werden verdeeld. In 1903 besluit de tweede zoon, Gerhardus Heidema, op 16-jarige leeftijd te emigreren naar Amerika. Hij zal later worden gevolgd door zijn broer Lammert en zussen Elizabeth en Grietje. Verderop in dit verhaal komen we daarop terug.

Hendrik heeft in de jaren dat hij voor de Amsterdams Tramweg Maatschappij werkte goede zaken gedaan. Zo goed zelfs dat hij in 1904 kan gaan rentenieren. Ze kopen een huis in Apeldoorn om daar een rustige oude dag door te brengen. Apostel Kofman heeft echter andere plannen. Opziener Sake de Vries wijdt Hendrik, in opdracht van de apostel, op 5 mei 1904 in Amsterdam tot onderdiaken en geeft hem de opdracht in Apeldoorn een gemeente te stichten. En hij mag direct beginnen! De woensdag erop, op 8 mei, vindt bij hen thuis de eerste dienst plaats. En vanaf dat moment ging het volle kracht vooruit. Drie jaar later wijken ze al uit naar een grotere locatie en in 1913 wordt de kerk aan de De Ruyterstraat in gebruik genomen. En in 1928 volgt zelfs een tweede gemeente in Apeldoorn.

Intussen in Amerika: Gerhardus Heidema heeft zich gevestigd in Holland in de staat Michigan en trouwt in 1907 met Margareta Bos. Ze bezoeken daar de Gereformeerde kerk maar Gerhardus voelt zich er niet thuis. Dan schrijft hij een brief naar zijn tante Marchien in Apeldoorn en beschrijft hoe hij de kerk van zijn jeugdjaren mist. Tante Marchien gaat op onderzoek uit en wijst hem erop dat er in Grand Rapids diensten worden gehouden en dat hij die kan bezoeken. Gerhardus bezoekt daar inderdaad een dienst en na terugkeer zegt hij tegen zijn vrouw “Moeder, ik was vandaag in de hemel.” Zijn vrouw en twee zoons worden korte tijd later verzegeld door apostel Mierau. Vanaf 1924 worden er bij het gezin Heidema thuis diensten gehouden. Drie jaar later wordt Gerhardus, dan inmiddels Georg genoemd, tot onderdiaken gewijd. Vanaf 1932 dient hij als priester en voorganger tot aan zijn plotselinge dood in 1935. Tot op de dag van vandaag vinden we in de staat Michigan nog veel Heidema's als ambtsdragers. De gemeente Holland wordt nu geleid door Scott Heidema, een achterkleinzoon van Gerhardus Heidema.

Toch opmerkelijk dat deze vrouw die aan de wieg stond van de gemeenten in Apeldoorn door het schrijven van twee brieven aan haar broers en een neef de basis kon leggen voor het ontstaan van twee totaal verschillende gemeenten op twee continenten. Marchien heeft de ontwikkelingen in Apeldoorn en Kolham (later Froombosch) vast met dankbaarheid en tevredenheid gevolgd. En ze zal door haar neef vast ook zijn ingelicht dat er in de plaats Holland diensten konden worden gehouden. De ontwikkelingen daar heeft ze echter maar kort kunnen volgen.

De vrouw die zo veel betekend heeft voor drie gemeenten in verschillende plaatsen en continenten overleed op 75-jarige leeftijd op 25 november 1925 in Apeldoorn.